Zadatek, zaliczka, kaucja … Czy to nie to samo?

Otóż nie! Są to różne instytucje, chociaż wszystkie mają ten sam cel – służą zabezpieczeniu wykonania umowy.

Zatem czym się różnią?

Zacznijmy od zaliczki. Należy traktować ją przede wszystkim jako przedpłatę za usługę, która ma zostać wykonana lub towar, który ma zostać sprzedany. Zaliczka ze swojej charakterystyki nie ulega zwrotowi. Zatem w skrócie można wydedukować, iż ta metoda korzystniejsza jest dla sprzedającego.

Zadatek natomiast jest zdecydowanie bardziej wiążący – silniej zabezpiecza on zawartą umowę. Po tej wykonaniu zostaje on zaliczony na poczet całkowitej zapłaty kupującego, jeżeli ta akcja jest niemożliwa – ulega zwrotowi.
Co w przypadku niewykonania umowy?
Jeżeli my jako kupujący nie dotrzymaliśmy warunków umowy – na przykład zaniedbaliśmy terminy w niej zawarte, sprzedający ma prawo zadatek zachować jednocześnie odstępując od umowy bez wyznaczania dodatkowego terminu.
Z kolei, jeżeli to sprzedający nie wywiązał się z umowy mamy prawo żądać zwrotu zapłaconego zadatku, a nawet jego dwukrotności! (art. 394 par. 1 Kodeksu Cywilnego Dz. U. z 2022 r. z poz. 1360 ze zm.) A także również odstąpić od umowy bez wyznaczania dodatkowego terminu jej zrealizowania.
Tę metodę możemy uznać za bezpieczniejszą dla kupującego.

A co z kaucją?
Większość z nas kojarzy ją zapewne z wynajmem, co rzeczywiście ma swoje uzasadnienie, ponieważ kaucja to suma pieniędzy lub wartościowych przedmiotów, przekazywanych jako zabezpieczenie w przypadku najmu lub wypożyczenia przedmiotu, nieruchomości lub usługi, która nierzadko bywa wymagana!
Po zakończeniu umowy i spełnieniu określonych w niej warunków kaucja w całości lub częściowo może zostać zwrócona, lecz zależy to przede wszystkim od zawartych warunków oraz czy nie zostały one zaniedbane lub nie wystąpiły jakiekolwiek szkody, zaległości w opłatach. W takim wypadku właściciel ma prawo z niej pokryć koszty napraw, bądź poczynionych strat.
Ta metoda jest zabezpieczeniem zarówno dla wynajmującego, jak i najemcy, ponieważ zapewnia ewentualną rekompensatę poczynionych szkód lub zapewnia należyte przestrzeganie zobowiązań najemcy z tytułu umowy.

Bibliografia:
Gazeta Podatkowa nr 30 (2009) z dnia 13.04.2023 https:www.gofin.pl
Serwis Infor.pl https://www.infor.pl/prawo/encyklopedia-prawa/k/5839982,kaucja.html

Mariusz Banasiak 11.10.2023