przez Biznes

Prawne aspekty działalności gospodarczej w Internecie

Sprzedaż oraz świadczenie usług w Internecie opierają się na konkretnych przepisach prawa. Każdy przedsiębiorca działający w Internecie powinien je znać, a także w odpowiedni sposób je stosować. Jak wiadomo – ignorantia iuris nocet (łac. nieznajomość prawa szkodzi). Dzięki znajomości prawa poprawi się legalność prowadzonego biznesu, a także wpłynie na ochronę interesów e-przedsiębiorcy przy jednoczesnym zachowaniu praw kontrahentów.

Mając na uwadze fakt, iż prawo traktuje e-przedsiębiorców jako profesjonalnych uczestników obrotu gospodarczego, mogą oni korzystać w pełni z zasady swobody zawierania umów. Sposób, w jaki uregulują pomiędzy sobą kluczowe elementy umowy, zależy wyłącznie od ich woli. Oczywiście nie oznacza to całkowitej dowolności w ustalaniu takich stosunków, ale generalnie można przyjąć, że to, co nie jest zabronione przepisami prawa, jest dozwolone.

Inaczej jest w sytuacji obrotu z udziałem konsumentów, czyli osób fizycznych przeprowadzających czynności prawne z przedsiębiorcą, którzy nie są związani bezpośrednio z ich działalnością gospodarczą lub zawodową. Ogólnie wiadome jest, że to właśnie konsumenci są docelowymi odbiorcami towarów i usług również e-przedsiębiorców. Cechą charakterystyczną obrotu z udziałem konsumentów (B2C – ang. Business to Consumer) jest uznanie przedsiębiorcy jako profesjonalisty, zaś konsumenta jako strony o ,,słabszej” pozycji względem przedsiębiorcy. Właśnie z tego powodu ustawodawca zaplanował szczególną ochronę konsumentów i wprowadził szereg zapisów ustawowych, których umowa nie może zmienić. Ciekawe jest to, że uprawnienia przyznane konsumentowi w ustawie nie są możliwe do zmiany zarówno przez przedsiębiorcę, jak i konsumenta – zrzeczenie się przez niego praw jest bezskuteczne.

Na tle relacji pomiędzy przedsiębiorcą a konsumentem mogą zdarzyć się różne spory. Oczywiste jest, że większość tych sporów dotyczy obsługi posprzedażowej. Umiejętne przejście przez proces zawarcia umowy, sprzedaży towaru lub usługi i jej wykonanie nie musi zawsze oznaczać końca relacji pomiędzy przedsiębiorcą a konsumentem. Występują przypadki, że towar jest niezgodny z umową lub po prostu klient chce go zwrócić, gdyż np. dokonał pochopnego zakupu. Podobnie może być w przypadku usługi – nie zawsze klient będzie zadowolony z jej wykonania. To wszystko sprawia, że przedsiębiorca z konieczności musi radzić sobie z szeroko rozumianą obsługą posprzedażową, czyli w kwestiach dotyczących możliwości wypowiedzenia umowy przez klienta, reklamacji towaru/usługi, powinien również być świadomy tematów związanych z gwarancją czy też rękojmią. Konieczność zapoznania się z tymi zagadnieniami nie jest tylko związana z wymogami, jakie nakłada na e-przedsiębiorcę ustawodawca, ale również z uwagi na ochronę swoich własnych interesów.

Katalog najważniejszych aktów prawnych związanych z e-biznesem

Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny

  • ­Jeden z fundamentalnych aktów normatywnych oraz jedna z kluczowych ustaw w polskim prawie.
  • Reguluje relacje cywilnoprawne pomiędzy osobami prawnymi a osobami fizycznymi.
  • Reguluje działalność prowadzoną w formie spółki cywilnej.
  • Rozpatruje zdecydowaną większość przypadków kwestii nieuregulowanych w umowach.
  • Reguluje kwestie dotyczące rękojmi.
  • Reguluje kwestie dotyczące gwarancji.

 

Ustawa z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną

  • Reguluje zasady świadczenia usług m.in. w Internecie.
  • Wdraża obowiązek posiadania regulaminu, a także określa jego najważniejsze składniki.
  • Wprowadza prawa i obowiązki usługodawcy.
  • Normuje kwestie odpowiedzialności z tytułu świadczenia usług drogą elektroniczną.
  • Określa pojęcie informacji handlowej oraz ustala sposoby jej przekazywania (tematyka SPAM-u).
  • Wprowadza podstawowe regulacje w kwestiach ochrony danych osobowych.

Ustawa z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta

  • Jeden z najważniejszych aktów normatywnych ustalających prawa i obowiązki przedsiębiorcy oraz konsumenta.
  • Ustala zasady zawierania umów na odległość i poza lokalem przedsiębiorstwa, w tym również kwestie dotyczące zawierania umów o świadczenie usług finansowych na odległość.
  • Szczegółowo opisuje prawo odstąpienia od umowy.
  • Zawiera katalog umów, do których nie ma zastosowania (niektóre umowy na odległość i zawarte poza lokalem przedsiębiorstwa nie są nią objęte).
  • Ustala obowiązki przedsiębiorcy w umowach innych niż te zawarte na odległość lub poza lokalem przedsiębiorcy.
  • Wprowadza ważne zmiany w wielu ustawach: Kodeks cywilny, Ustawa o pośrednictwie ubezpieczeniowym, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, Ustawa o ubezpieczeniach obowiązkowych, Kodeks wykroczeń, Ustawa o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynnowym.

Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego

  • Określa postępowanie sądowe m.in. w sprawach wynikających ze stosunków z zakresu prawa cywilnego.
  • Wdraża pojęcie Rejestru klauzul niedozwolonych oraz ustala zasady jego prowadzenia.

Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych

  • Ustala zasady postępowania przy przetwarzaniu danych osobowych, a także określa prawa osób fizycznych, których dane są lub mogą być przetwarzane.
  • Opisuje organy powołane w celu kontroli przetwarzania danych osobowych.

Ustawa z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym

  • Opisuje nieuczciwe praktyki rynkowe w działalności gospodarczej oraz zawodowej, a także zasady ich przeciwdziałania w interesie konsumentów, jak również w interesie publicznym.

Ustawy szczególne

  • Ich szczególny charakter polega na tym, że regulują one konkretne branże i mają zastosowanie ,,przed” przepisami ustaw (np. Ustawa o pośrednictwie ubezpieczeniowym, Ustawa o środkach ochrony roślin, Ustawa o materiałach wybuchowych).
  • Przedsiębiorca powinien upewnić się, czy jego działalność nie podlega ustawom szczególnym.

Rejestr klauzul niedozwolonych

  • Nie jest to zwyczajny akt normatywny i jest podawane w wątpliwość traktowanie go jako źródła prawa, jednak bez wątpienia jest to jeden z ważniejszych dokumentów dla e-przedsiębiorcy.
  • Do jego skutecznej analizy konieczna jest znajomość wcześniej wymienionych ustaw, a w szczególności Kodeksu cywilnego, Ustawa o świadczeniu usług drogą elektroniczną, Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów, Ustawa o prawach konsumenta.
  • Zawiera spis orzeczeń Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, czyli klauzul abuzywnych (uznanych za niedozwolone), których powinno się unikać w umowach z konsumentami.
  • Posiada praktyczny podział na branże, co pozwala e-przedsiębiorcy prześledzenie zapisów dotyczących stricte jego biznesu.

Michał Frelas