Przyczyny zaniedbania obowiązku złożenia deklaracji do Urzędu mogą być różne, motywowane zwykłym zapominalstwem lub niesumiennością podatnika, jak również przyczynami osobistymi lub wypadkami losowymi.
Konsekwencje za zaniedbanie obowiązku złożenia zeznania podatkowego.
Sytuacja polegająca na niezłożeniu deklaracji podatkowej w terminie oraz niewpłaceniu podatku jest karalna. Zgodnie z treścią art. 56 par. 4 Ustawy z dnia 10 września 1999 r. Kodeks karny skarbowy (Dz. U. 1999 nr 83 poz. 930) podatnik, który mimo ujawnienia przedmiotu lub podstawy opodatkowania nie składa w terminie organowi podatkowemu, lub płatnikowi deklaracji, lub oświadczenia, lub wbrew obowiązkowi nie składa ich za pomocą środków komunikacji elektronicznej, lub składa je niezgodnie ze wzorem dokumentu elektronicznego, podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe. Zgodnie z obowiązującymi obecnie przepisami mandat za wykroczenie skarbowe może wynieść maksymalnie dwukrotność płacy minimalnej, czyli obecnie 5 600 zł. W dniu 1 maja 2021 r. weszła w życie nowelizacja ustawy o podatku akcyzowym, która podwyższy maksymalną kwotę grzywny do pięciokrotnego minimalnego wynagrodzenia, czyli do 14 tys. zł.
Czym jest czynny żal i jak go złożyć?
Czynny żal jest tradycyjną, charakterystyczną instytucją prawa karnego skarbowego.
Polega ona na zawiadomieniu Urzędu o popełnieniu przestępstwa przez samego sprawcę wykroczenia skarbowego – przyznanie się do jego popełnienia, a także ujawnienie jego istotnych okoliczności w celu uniknięcia przewidzianej prawem sankcji. Kiedy okaże się, że nie złożyliśmy deklaracji PIT, a termin już upłynął (i nie została ona przygotowana automatycznie przez Urząd), należy niezwłocznie zawiadomić o tym organ, zanim ten nas uprzedzi. Czas gra tu kluczową rolę, art. 16 par. 5 kks wyraźnie stanowi, że zawiadomienie o czynnym żalu złożone w czasie, gdy organ ścigania miał już wyraźnie udokumentowaną wiadomość o popełnieniu przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego, stanie się bezskuteczne. Oznacza to, iż z chwilą powzięcia przez organ wiadomości o braku złożenia deklaracji, znika możliwość złożenia czynnego żalu.
Podczas przygotowywania prawnie skutecznego czynnego żalu musimy pamiętać o kilku aspektach:
- do właściwego Urzędu Skarbowego powinno wpłynąć prawnie skuteczne zeznanie podatkowe za rok, w którym nie zostało ono złożone w ustawowym terminie, czyli – co do zasady – do 30 kwietnia dla większości deklaracji PIT,
- podatnik powinien przyznać się do dokonania czynu zabronionego, dobrze argumentując swoje zgłoszenie i uzasadnić je podając przyczyny i wyjaśniając, dlaczego doszło do danej sytuacji,
- warunkiem, który trzeba spełnić, jest wynikające z art. 16 par. 2 kks uiszczenie całości należności podatkowej. W praktyce wygląda to tak, że podatnik wpłaca na swój mikrorachunek podatkowy należność główną wraz z odsetkami obliczonymi na dzień dokonania wpłaty i dołącza potwierdzenie płatności do swojego zgłoszenia.
Od 2020 roku dozwolona jest forma elektroniczna. Możliwe jest złożenie zawiadomienia za pośrednictwem platformy ePUAP na skrzynkę właściwego Urzędu Skarbowego oraz poprzez Portal Podatkowy. Możliwość ta została wprowadzona niedawno, w związku z epidemią koronawirusa. Przy formie elektronicznej warunkiem niezbędnym jest podpisanie przesłanego zawiadomienia kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym. Oczywiście nic nie stoi na przeszkodzie, by zawiadomienie zostało złożone w tradycyjnej formie, na piśmie.
Paulina Miturska