Bariery i zagrożenia w e-biznesie

Wszystkie przeszkody można podzielić na sześć kategorii:

• bariery finansowe,
• bariery techniczne,
• bariery organizacyjne,
• problemy bezpieczeństwa,
• bariery leżące po stronie nabywców,
• zagrożenia w otoczeniu.

Kwestie techniczne

Wśród barier natury technicznej kiedyś najczęściej wymieniało się problem zbyt małej przepustowości Internetu, co przekładało się na spadek szybkości poruszania się po Sieci. Zbyt długie oczekiwanie na pojawienie się wybranej strony WWW rodziło niebezpieczeństwo rezygnacji użytkownika z odwiedzin witryny danej firmy i przejście na stronę firmy konkurencyjnej. Jednak obecnie ten rodzaj problemów przestaje być przewodni dzięki nowym technologiom przesyłania danych, takie jak: kable światłowodowe czy łączność bezprzewodowa 4G, czy nawet 5G. Ogromny rozwój techniczny sprawia, że to, co jednego dnia jest problemem, to na drugi dzień już nim nie jest. Współcześnie najważniejsza jest optymalizacja, czyli zapewnienie jak najszybszego i jak najsprawniejszego działania stron, a także natychmiastowe naprawianie błędów oraz usterek.

Problemy finansowe

Kolejny rodzaj przeszkód stanowią bariery finansowe. O rozwiązaniach e-biznesowych mówi się, że są drogie i trudne we wdrożeniu. Z jednej strony na rynku są dostępne rozwiązania stosunkowo tanie, dostosowane do możliwości nawet małych firm, jednak z drugiej strony najbardziej rozbudowane i kompleksowe systemy to często wydatek liczony nawet w milionach złotych. Trzeba również pamiętać, że rozwiązania e-biznesowe wymagają ciągłej aktualizacji, zarówno jeśli chodzi o oprogramowanie, jak i posiadany sprzęt komputerowy. Do tego trzeba jeszcze dodać koszty połączenia z Internetem oraz serwisu.

Aspekt bezpieczeństwa

Następne zagadnienie stanowią kwestie bezpieczeństwa systemów w e-biznesie. Problemy bezpieczeństwa i prywatności ciągle stanowią podstawową kwestię rozwiązań nad włączeniem Internetu do działalności biznesowej. Bezpieczeństwo działalności w Internecie jest problemem składającym się z kilku powodów. Po pierwsze biznes elektroniczny to obszar działalności wirtualnej, co skutkuje tym, że większość użytkowników i konsumentów zachowuje anonimowość. Po drugie, regulacje prawne, które umożliwiłyby szybkie i odpowiednie karanie przestępstw internetowych, ciągle zostają na etapie rozwoju. Po trzecie sama technologia. Większość zagrożeń dotyczących bezpieczeństwa nie wynika z niedoskonałej technologii, tylko z przeoczeń. Przestępcy mają świadomość, że najlepszym sposobem na osiągnięcie celu jest zaatakowanie najsłabszego ogniwa, a systemy zabezpieczeń obejmują technologię, procedury, politykę, interakcje z człowiekiem oraz wiele innych elementów, między którymi wstępuje wiele luk umożliwiających przeniknięcie. Dlatego niezbędna jest stała kontrola tychże systemów bezpieczeństwa.

Niedogodności organizacyjne

Przeszkody natury organizacyjnej znacząco wpływają na decyzję o wdrożeniu lub wykorzystaniu systemów e-biznesu. Przekonanie menedżerów firmy do wdrożenia rozwiązań e-biznesowych może okazać się zadaniem dużo trudniejszym niż przełamanie barier technicznych, finansowych czy kwestii bezpieczeństwa, które ciągle można udoskonalać.

Bariery organizacyjne przede wszystkim wynikają z:

• braku świadomości menedżerów jeśli chodzi o rzeczywiste zalety i wady rozwiązań e-biznesowych w sytuacji danej firmy; w tym znaczeniu zastosowanie systemów e-biznesowych może być traktowane jako ogólna tendencja czy też moda bez większego znaczenia dla działalności firmy,
• niedostatecznego lub całkowitego braku wiedzy pracowników na temat e-biznesu,
• nieprzystosowanie kultury organizacyjnej do wymagań e-biznesu, o czym świadczy między innymi kwestia uprawnień i podejmowanie decyzji; w technologii internetowej istotną rolę odgrywa szybkość aktualizacji danych, a np. do tej pory akceptowalne było wychodzenie informacji na zewnątrz przedsiębiorstwa, generalnie chodzi o przeprojektowanie struktury organizacyjnej w celu efektywnego funkcjonowania przedsiębiorstwa w nowej rzeczywistości; powstaje pytanie jak rozdzielić nowe zadania wiązane z e-biznesem: wewnątrz firmy czy też w formie outsourcingu,
• zjawiska przeładowania informacją, pojawiającego się w przypadku wykorzystania technologii internetowych w nieumiejętny sposób; polega ono na paradoksie, im więcej stosujemy technologii informacyjnej i im więcej wytwarzamy wiedzy, tym mamy większe problemy z poradzeniem sobie z tak dużą ilością informacji, jest to w dużej mierze problem odwrotny w stosunku do całkowitego braku wiedzy dotyczącej technologii internetowych,
• małego lub braku zainteresowania wyrażanego przez partnerów firmy (klientów, dostawców) wobec faktu wdrożenia i wykorzystywania systemów e-biznesu, podczas gdy korzyści wynikające z wykorzystywania rozwiązań e-biznesowych można zauważyć w pełni, tylko jeśli obejmują cały łańcuch logistyczny firmy.

Nabywcy

Bariery, które leżą po stronie nabywców, związane są przede wszystkim z ich niechęcią wobec wykorzystywania przez firmę technologii internetowych.

Ta niechęć może wypływać z:

• obaw o uczciwość firmy mając na uwadze charakter prowadzonej przez nią działalności; w związku z niematerialną formą działalności w sieci, klienci muszą być przekonani, że e-biznes jest już normalną i powszechną formą prowadzenia działalności, która najprawdopodobniej w dalszym ciągu będzie się rozwijać i nigdy nie zniknie, co za tym idzie kwestie bezpieczeństwa transakcji czy ochrony danych również są już na wysokim poziomie i są ciągle poprawiane,
• braku cenowej zachęty do zakupów w Internecie; zwykle internauci spodziewają się, że ceny produktów oferowanych w Internecie będą niż te w tradycyjnych sklepach, ponieważ firmy prowadzące działalność tylko w Internecie nie ponoszą kosztów związanych z utrzymaniem placówek handlowych czy zatrudnieniem sprzedawców, w praktyce jednak można zauważyć, że ceny produktów oferowanych w Internecie nie zawsze zachęcają do rezygnacji z tradycyjnych zakupów,
• możliwej tzw. dynamicznej wyceny, co oznacza, że specjalne oprogramowanie różnicuje cenę tego samego produktu w zależności od zainteresowań czy też zamożności klienta; umożliwiają to elektroniczne ślady pozostawiane przez klienta w trakcie wcześniejszych odwiedzin w sklepach internetowych,
• braku wystarczających umiejętności poruszania się po Internecie,
• traktowania zakupów w sieci jako zbyt abstrakcyjnych i nierzeczywistych; w dalszym ciągu mnóstwo klientów preferuje osobisty (bezpośredni) kontakt ze sprzedawcą oraz możliwość dotknięcia i sprawdzenia wybranego produktu, a takiej szansy nie ma w sklepie wirtualnym.

Otoczenie

Wśród zagrożeń wynikających z otoczenia, które mają wpływ na stopień wykorzystania technologii internetowych w e-biznesie, znajdują się:

• niejasności prawne, w kwestiach takich jak: handel elektroniczny, zawieranie umów drogą elektroniczną, poufność danych osobowych, opodatkowanie, własność intelektualna; brak dokładnych unormowań prawnych, jeśli chodzi o działalność internetową, może zniechęcać przedsiębiorców,
• dostęp do technologii internetowych – należy pamiętać, że nie każdy ma możliwość korzystania z technologii (szczególnie osoby starsze lub mniej zamożne) lub po prostu nie chce/boi się z nich korzystać, tym samym wyklucza się z grona internautów sporą część społeczności, ograniczając w ten sposób zasięg rynku elektronicznego,
• nie każdy produkt w równy sposób nadaje się do sprzedaży w Internecie, większe szanse na sprzedaż elektroniczny mają produkty, które oddziaływają na klienta poprzez zmysły słuchu i wzroku, co oczywiście wynika z faktu, że w sieci można prezentować zarówno dźwięk jak i obraz, natomiast produkty, które oddziaływają na zmysły smaku, dotyku czy węchu cechuje znacznie niższy potencjał sprzedaży on-line, chyba że klient posiada wcześniejsze doświadczenia wpływające na decyzje zakupowe.

Michał Frelas